జర్నలిజం.. అగమ్యగోచరం

• ఇప్పుడు ‘విశ్వసనీయ’ వర్గాలు లేవు
• ‘తెలిసింది’ రాసుకోవడమో లేదా ‘కాపీ-పేస్ట్’ చేసుకోవడమో
• ‘నొచ్చినోడు’ నోటీసులు ఇస్తానంటడు
• ‘జరిగింది’ చెప్పడానికి ఒక్కడూ ఇష్టపడడు
• పాలకులు – అధికారులు ‘చెట్టా-పట్టాల్’
• ఎవరికీ ‘సమాచారం ఇచ్చే సలహాదారు’ లేరు
• కొందరికి ఉన్నా ‘స్క్రోలింగ్’ వాక్యాన్ని ‘గ్రూపుల్లో’ వేస్తారు

నేటి సాక్షి, కోరుట్ల: ప్రస్తుత సమాజంలో ‘కాపీ పేస్ట్’ల యుగం నడుస్తోంది. ఎవరికి ఎవరూ ‘విశ్వసనీయ’ంగా లేకుండా పోవడంతో..’తెలిసిందే’ రాసుకోవాల్సిన పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. స్మార్ట్ ఫోన్ లలో కుప్పలు తెప్పలుగా జమైన ‘వాట్సాప్ గ్రూపుల్లో’ వచ్చి పడే ‘బ్రేకింగ్ న్యూస్’ల పూర్తి వివరాల పరిస్థితి అగమ్యగోచరంగా తయారైంది. ‘మంది ఎక్కువైతే మజ్జిగ పల్చగైతదన్న’ చందంగా ఇటీవల పోలీసులు.. రాజకీయ పార్టీలు.. పాలకవర్గాలు.. అధికారులు ‘పక్కా సమాచారం’ ఇచ్చే ‘ప్రెస్ మీట్’లే పెట్టడం లేదు. దీంతో..’ఆస్థాన అసిస్టెంట్ లు-అభిమానులు’ మిడిమిడి జ్ఞానంతో పెట్టే ‘సమాచారం పక్కదారి’ పడుతోంది. బహుశా..వీళ్లందరికీ ‘కావల్సింది’ కూడా అదేనేమో అన్న అనుమానాలు బలపడుతున్నాయి. ‘జులాయి’ సినిమాలో సిటీలో ఉన్న పోలీసులందరినీ ‘తలోదిక్కు’కు తప్పుడు సమాచారం ఇచ్చి రోడ్లమీద తిప్పిస్తూ..’విలన్’ హాపీగా ‘ఊరుదాటే ప్లాన్’ వేసుకుంటాడు. సరిగ్గా ఈ ‘చెట్టా పట్టాలు’ వేసుకుని తిరిగే ప్రజాప్రతినిధులు.. పాలకవర్గాలు..అంటకాగే అధికారులు.. నిలదీయాల్సిన నేతలు..వంత పాడాల్సిన సపోటర్స్.. రాజకీయ పార్టీలు మూకుమ్మడిగా కమ్మక్కైనట్టు ‘ఏదో తొక్కలో సమాచారాన్ని’ గ్రూపుల్లో’ వేసేసి చేతులు దులుపుకుంటున్నారు. ఇలా కాదు పూర్తి సమాచారం కావాలంటే తోచింది తెలిసింది రాసుకోవాలంట..అదీ చేతకాకపోతే ‘సమాచార హక్కు’ కింద దరఖాస్తు చేసుకపో అంటున్నారు.వీళ్లంతా కలిసి ఇలా ‘పక్కదారి’పట్టించి తమ పని తాము చేసుకునేందుకేనని జనాలు బాహాటంగానే విమర్శిస్తున్నారు.అయినా ‘ఆడది తిరిగితే చెడుతుంది.. మగాడు తిరగక పోతే చెడతాడన్నట్టు’.. ప్రస్తుత ‘పాత్రికేయ సమాజంలో’.. ‘సబ్-ఎడిటర్ తిరిగితే చెడతాడు – విలేఖరి తిరగపోతే చెడతాడన్నట్టు’గా పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి.

అప్పట్ల ఇలా ఉండేది..!

ఎమ్మెల్యే..మినిస్టర్ల కార్యక్రమం ఉందంటే ఒకరోజు ముందుగా సమాచారం అందించేవారు.రాజకీయ నాయకులు ప్రెస్ మీట్ పెట్టేది ఉన్నా గంటా రెండు గంటల ముందు సమాచారం ఇచ్చి అందరూ వచ్చాకనే ఏం చెప్పాలనుకున్నరో అదే చెప్పేవారు.ఇక మండల సర్వసభ్య సమావేశం గానీ.. మునిసిపల్ సర్వసభ్య సమావేశం గానీ..జిల్లా పరిషత్ మీటింగ్ ఉందంటే అటెండర్ చే ‘నోటీస్’లను ఇంటికి పంపించేవారు.తర్వాత సమావేశ మందిరంలో జరిగే చర్చలను దగ్గరుండి రాసుకునే వీలుండేది.ప్రజలు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలను ఎత్తిచూపుతూ.. అధికారుల నిర్లక్ష్యాన్ని ఎండగడుతూ ప్రభుత్వాన్ని నిలదీసే సమాచారం కళ్లముందే కనిపించేది.ఇక పోలీసు స్టేషన్ లో ఉన్నతాధికారులు పెట్టే ‘క్రైం ప్రెస్ మీట్’లు శాంతి భద్రతల పరిరక్షణకు సంబంధించిన సమాచారం పక్కాగా కూర్చోబెట్టి కూలంకషంగా అందించేవారు.అప్పుడు ‘పాలకవర్గాలు-రాజకీయవర్గాలు-పోలీసులు’ జవాబుదారీతనంగా’ ఉంటూ ‘ప్రజలకు-ప్రభుత్వానికి’ వారధిగా ఉండే ‘పాత్రికేయులతో’ సత్సంబంధాలు కొనసాగించేవారు.అదే ఇప్పుడు ‘పాలక-అధికార-రాజకీయ వర్గాలకు..మీడియాకు’ మధ్య ‘వాట్సాప్ గ్రూపులు’ వారధిగా నిలిచి అన్ని వర్గాల వారిని తప్పుదోవ పట్టిస్తున్నాయి.

ఇప్పుడెలా ఉందంటే.?

మండల కేంద్రాల్లో.. మున్సిపల్ ఆఫీస్ ల్లో..ఇతర అన్ని ప్రభుత్వ కార్యాలయాల్లో ఏదైనా కార్యక్రమం ఉందంటే పాలకవర్గాలకు మాత్రమే సమాచారం అందించుకుంటున్నారు. ‘తలుపులేసుకుని’ ఏం చర్చించారో కూడా తెలియకుండా జాగ్రత్త పడి..ఇదీ సమాచారం అంటూ ఓ సమాచార కాపీని చేతులో పెట్టేసి మమ అనిపించేస్తున్నారు.అది కూడా ‘ఆస్థాన పాత్రికేయులకు’ మాత్రమే.!

రాజకీయ పార్టీలూ అంతే.
ప్రభుత్వ నిర్ణయాలపై.. వ్యతిరేకంగా ఉద్యమించి రోడ్డెక్కి ధర్నాలు.. రాస్తారోకోలు..ప్రచారాలు వంటి సమాచారం కావాలంటే ‘సోషల్మీడియా’లో లభించే ఫోటోలు..తగు సమాచారం ఊహించి..అనుభవంతో.. అవగాహనతో రాసుకోవాలి..తప్ప వాళ్లంతట వాళ్లు ముందస్తు ఇచ్చే పాపానపోరు.

పేపర్ పులులదో రూటు

ఇంకొందరు ‘పేపర్ పులులు’ ఉంటారు. ‘పుట్టుకకు..చావుకు..తద్దినానికి.. పెళ్లికి.. పేరంటానికి’ ఒకే చీర కట్టుకుని వచ్చే ముత్తైదువ లాగా.. ఎల్లకాలం ‘ఒకే-పాస్ పోర్ట్ సైజ్ ఫొటో’నిస్తూ రెడీ మేడ్ ప్రకటనల సారాంశాన్ని గ్రూపులో షేర్ చేసేస్తారు.. కొన్ని సందర్భాల్లో ఇదే ప్రకటన ఇచ్చి.. అదే పాస్ పోర్ట్ ఫోటోను ‘విలేఖరుల సమావేశం’గా చెబుతూ పంపిస్తారు.ఈ మాత్రానికే ‘అదే మహాప్రసాదం’ అనుకుంటూ కళ్లకద్దుకుని ‘కాపీ-పేస్ట్’ చేసుకుని పేపర్లలో రాసుకునే దౌర్భాగ్యపు పరిస్థితి నెలకొంది.పోనీ వీళ్లు పత్రికలకు గానీ.. విశ్వసనీయ సమాచారం ఇవ్వడానికి గాని ఉపయోగపడతారాంటే అదీ లేదు.ఇలా ‘బకరా విలేఖరుల’ దయతో నిత్యం ఆయా పేపర్లలో వెలుగొందుతూ ‘అడ్డామీద అచ్చోసిన పేపర్ పులి’లా గాండ్రిస్తూ బిల్డప్పులిచ్చుకుంటరు.

ఇక ఎమ్మెల్యేలు.. ఛైర్మన్ లైతే మరీ దారుణం

నలుగురికి ‘మార్గదర్శకంగా’నిలువాల్సిన మున్సిపల్ ఛైర్మన్ లు..కమీషనర్ లు.. ఆఖరికి నియోజకవర్గ ఎమ్మెల్యే కూడా తమ పర్యటన వివరాలను మీడియాకు అందించడంలో పూర్తిగా విఫలమయ్యారని చెప్పకతప్పదు.వీళ్ల కార్యక్రమంలో జరిగిన విశేషాలను వాళ్ల ‘ఆస్థాన అసిస్టెంట్’లు ‘సోషల్ మీడియా’లో రాసే ఓ రెండు వ్యాఖ్యలనే ‘తీ..న్న విలేఖరులు’ సేకరించి రాసుకోవాల్సిందే.లేదా గ్రూపుల్లో షేరయ్యే ఇన్ఫర్మేషన్ న్నే మహాద్భాగ్యం అనుకోవాలి.మర్నాడు పేపర్లలో వచ్చే వార్తా కథనాలను ‘ఇదే కాపీ పేస్ట్ విలేఖరులు’ అయ్యా.. మీరు చెప్పకున్నా మీ వార్తల్ని ఎంత బాగా కవర్ చేసామో చూడండంటూ’ పర్సనల్ గా ‘వాట్సాప్ లో పంపించుకుని’ శునకానందం పొందే దుస్థితిని కల్పించారు.

పోలీస్ స్టేషన్లో సమాచారం గగనం

పోలీస్ స్టేషన్లో నుంచి ఏదైనా క్రైం ఇన్ఫర్మేషన్ సేకరించాలంటే సగటు విలేఖరి భయపడాల్సిన పరిస్థితి నెలకొంది. ఇక్కడ కూడా విచిత్ర పరిస్థితి ఉంటుంది.ఒక్క ‘ఆస్థాన మీడియా’కో ‘పైరవీలు’ చేసుకునే కొందరికి మాత్రమే తగు సమాచారం అందుతోందంటే ఎంత విచారకరం.లేదా ఏదైనా పెద్ద క్రైం జరిగినప్పుడు లేదా అరెస్ట్ చూపినప్పుడు ఉన్నతాధికారులు ఇచ్చే ప్రెస్ మీట్ కూడా ఓ రెండు పేజీల్లో టైప్ చేసి రాత్రి పూట వీళ్లు కూడా గ్రూపుల్లోనే షేర్ చేస్తూ చేతులు దులిపేసుకుంటున్నారు.అన్నిచోట్లా తెలిసిందో..విన్నదో రాసుకున్న విలేఖరులపై ‘అదో రకమైన ముచ్చట’ ఉంటోంది.

సమాచారం కావాలంటే ఆర్టీఐ’నే దిక్కా.?

ప్రభుత్వ కార్యాలయాలలో మీడియాకు ‘కావాల్సిన ఇన్ఫర్మేషన్’ అడిగితే ఇరిటేషన్ అయ్యే అధికారులు మీకు పూర్తి సమాచారం కావాలంటే ‘సమాచార హక్కు చట్టం’ కింద దరఖాస్తు చేసుకోవాలంట.లేదా..మీకు తోచింది రాసుకుపోండంటూ ప్రతీ అధికారి నిర్లక్ష్యంగా సమాధానం ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుంది.ప్రభుత పథకాలు..అమలు తీరు.. ఇతరత్రా వివరాలు కావాలంటే.. ప్రతీదానికి ‘ఆర్టీఐ’నే ఆశ్రయించాలంటే ఎలా.? ప్రజలకు పాలకులు.. ప్రభుత్వ అధికారులు ఇచ్చే సమాధానం ఇదేనా.? జవాబుదారీతనం అంటే ఇలానే ఉంటుందాన్న ప్రశ్నలు ఉత్పన్నమవుతున్నాయి.

అక్రమాలు వెలికితీస్తే..!

‘కాపీ పేస్ట్’లను వదిలేసి ‘సొంతంగా కనిపించిన అక్రమాలను’ వెలికి తీసి రాసిన మీడియాపై ‘అక్రమార్కులు కక్ష సాధింపు’ చర్యలకు దిగుతున్నారు.ఫోన్ లలో బెదిరింపులు.. వ్యక్తిగత జీవితపు బలహీనతలపై దెబ్బకొట్టడం.. లీగల్ నోటీసుల పేరిట భయపెట్టడం.. వీలైతే ‘సుపారీ’ ఇచ్చి ‘భౌతిక దాడులకు’ స్కెచ్ వేయడం లాంటి పనులకు శ్రీకారం చుడుతున్నారు.ఏదో ‘ఐడెంటిటీ’కోసం పనిచేస్తూ ‘జేబులో తక్కెడ’ పెట్టుకునే కొందరు మాకెందుకీ ‘అక్రమాల వెలికితీత’ అనుకుంటూ అదే ‘కాపీ పేస్ట్’లను నమ్ముకోవడం వల్లే ‘పక్కా సమాచారం’ పక్కదారి పడుతోందన్న విమర్శలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి.

జర్నలిస్టులను బెదిరిస్తే 3.ఏళ్ల జైలు..రూ.50.వేల జరిమానా.!

జర్నలిస్టులను బెదిరించినా, తిట్టినా, కొట్టినా 50వేల జరిమానా (లేక) 3. సంవత్సరాలు కఠిన కారాగార శిక్ష విధించే అవకాశం ఉంది.ఈ చట్టంలో మీడియా వ్యక్తుల/ఆస్తిపై ఏదైనా హింసాత్మక చర్య జరిగితే 3 సంవత్సరాల వరకు జైలు శిక్ష మరియు/లేదా నేరస్థుడికి 50,000 రూపాయల వరకు జరిమానా విధిస్తారని కోర్టు చెబుతోంది. భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 19 (1) (ఎ) ప్రతి పౌరుడికి వాక్ స్వాతంత్ర్యం మరియు భావవ్యక్తీకరణ స్వేచ్ఛను ఇస్తుంది. ఆర్టికల్ 19 కు రెండవ నిబంధన కొన్ని పరిమితులను చేర్చింది. ఇవి పాత్రికేయులకు కూడా వర్తిస్తాయి.
జర్నలిస్ట్ భద్రత కోసం చట్టం చేసిన మొదటి రాష్ట్రం మహారాష్ట్ర. మహారాష్ట్ర మీడియా పర్సన్స్ అండ్ మీడియా ఇనిస్టిట్యూషన్స్ (హింస మరియు నష్టం లేదా ఆస్తినష్టం నివారణ) చట్టం. ఇది 2017లో అసెంబ్లీలో ఆమోదించబడింది, 2019లో రాష్ట్రపతి సమ్మతిని పొందింది (మహారాష్ట్ర మీడియా పర్సన్స్ అండ్ మీడియా ఇనిస్టిట్యూషన్స్ యాక్ట్ 2017). మీడియా వ్యక్తుల/ఆస్తిపై ఏదైనా హింసాత్మక చర్య జరిగితే 3 సంవత్సరాల వరకు జైలు శిక్ష మరియు/లేదా నేరస్థుడికి 50,000 రూపాయల వరకు జరిమానా విధిస్తారని ఈ ఆక్ట్ చెబుతుంది.ప్రతి జర్నలిస్ట్ కేదార్ నాథ్ సింగ్ కేసు పరంగా రక్షణ పొందడానికి అర్హత కలిగి ఉంటాడని, ఎందుకంటే ఐపిసి సెక్షన్లు 124ఎ (రాజద్రోహం) మరియు 505 (బహిరంగ అల్లరి) కింద చేసే ప్రతి ప్రాసిక్యూషన్, ఆ సెక్షన్ల పరిధికి అనుగుణంగా ఉండాలని ఇటీవల సుప్రీం కోర్ట్ ఒక కేసు విషయంలో చెప్పింది.
ఏది ఏమైనా .. ప్రభుత్వానికి ప్రజలకు వారధిగా ఉండాల్సిన మీడియాకు సరైన సమాచారం..సకాలంలో .. బాధ్యతగా ఇస్తే ఈ కక్షపూరిత వాతావరణం ఉండదు కదాన్న వాదనలూ వినిపిస్తున్నాయి.